Roczna wartość Planu Inwestycyjnego Polskiej Spółki Gazownictwa sp. z o.o. wynosi ok. 3,2 mld PLN. Około 60% tej kwoty inwestowane jest w rozbudowę sieci gazowej, a pozostała część w modernizację sieci oraz zapewnienie zasobów sprzętowych i informatycznych niezbędnych do prowadzenia eksploatacji sieci gazowej.
Na poniższym wykresie przedstawiono wartość nakładów inwestycyjnych w latach 2020 – 2024 w poszczególnych grupach inwestycyjnych:
Inwestycje
- Rozbudowa sieci i przyłączenia,
- Przebudowa i modernizacja sieci gazowej,
- Gazomierze,
- Pozostałe (sprzęt do eksploatacji sieci gazowej, środki transportu do obsługi sieci gazowej, systemy informatyczne niezbędne do zarządzania i obsługi procesów w PSG).
Poziom nakładów inwestycyjnych w latach 2020 – 2024
W 2023 roku utrzymano wysoki stopień wykonania zakresu rzeczowego zrealizowanych inwestycji.
W ramach realizacji Planu Inwestycyjnego w 2023 roku zakończono budowę i modernizację gazociągów o łącznej długości 3 249 km oraz wybudowano i zmodernizowano ponad 90 tys. szt. przyłączy gazowych o łącznej długości 1 007 km.
Długość sieci gazowych wybudowanych w 2023 roku
Łącznie 4 256 km gazociągów i przyłączy
Skuteczna realizacja tak dużej skali inwestycji liniowych charakteryzujących się koniecznością uzyskania tytułów prawnych do tysięcy nieruchomości, na których budowane są sieci gazowe, stanowi wyzwanie organizacyjne oraz prawne nie tylko dla Spółki. W celu uproszczenia i przyspieszenia procesu przygotowania części inwestycji PSG, ustawodawca ujął je w ustawie z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu (dalej specustawa).
W rezultacie, do listy inwestycji towarzyszących inwestycjom w zakresie terminalu, dopisano 28 gazociągów PSG (9 w nowelizacji z 2019 r i 19 w kolejnej, z 2021 r.) oraz wprowadzono możliwość realizacji przyłączy i gazociągów, realizowanych przez Spółkę, do jednostek wytwórczych lub kogeneracji na potrzeby wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła. Po ponad czteroipółletnich doświadczeniach z implementacji trybu specustawowego proces przygotowania inwestycji PSG uległ skróceniu w skrajnym przypadku z ponad 12 lat do 2,5 roku.
Niezależnie od wprowadzonych uproszczeń, realizacja prac budowlanych o tak znaczącym stopniu trudności jest możliwa dzięki współpracy z biurami projektowymi, firmami wykonawczymi i dostawcami, wybieranymi w transparentnych i konkurencyjnych postępowaniach przetargowych. Efektywna realizacja zadań inwestycyjnych, stanowiących inwestycje celu publicznego, możliwa jest również dzięki stałemu kontaktowi z urzędami administracji państwowej, właścicielami nieruchomości, zarządcami dróg, Dyrekcją Lasów Państwowych, zarządcami terenów PKP, przedstawicielami Państwowego Przedsiębiorstwa Wodnego Wody Polskie, lokalnymi społecznościami i innymi beneficjentami, których zgody na korzystanie z nieruchomości Spółka pozyskuje na etapie opracowania dokumentacji projektowej.
Niezwykle istotna jest również współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego, od szczebla wojewódzkiego, powiatowego do gminnego, nie tylko w zakresie zadań wynikających z procesu budowlanego, ale również na polu oceny potencjału rynku odbiorców oraz współpracy z inwestorami przemysłowymi poszukującymi uzbrojonych w infrastrukturę techniczną terenów inwestycyjnych. W pozyskiwaniu nowych odbiorców kluczowe znaczenie ma współpraca z przedsiębiorstwami obrotu gazem, zlecającymi Spółce usługę dystrybucji.
Inwestycje w dystrybucyjne sieci gazowe, stanowią obok infrastruktury elektro-energetycznej, kanalizacyjno-wodociągowej oraz telekomunikacyjnej i komunikacyjnej, niezbędne elementy infrastruktury istotnej dla zapewnienia potrzeb komunalno-bytowych oraz gospodarczych, przyczyniając się do poprawy warunków życia oraz rozwoju gospodarczego kraju.
Dodatkowo, w związku z wymaganiami UE z zakresu jakości powietrza (dyrektywy IED, MCP), na duże i średnie źródła spalania paliw nałożono zaostrzone standardy emisyjne, które powinny zostać spełnione w określonym terminie. Ponieważ zastąpienie stałych paliw kopalnych gazem stanowi jedno z korzystniejszych (również pod względem ekonomicznym) rozwiązań, w ostatnim czasie Spółka obserwuje wzmożone zainteresowanie sektora energetyczno-ciepłowniczego przyłączaniem do sieci dystrybucyjnej PSG.
Flagowym przykładem inwestycji zrealizowanej w tym zakresie w 2023 roku mogą być gazociągi przyłączające do dystrybucyjnej sieci gazowej PGE EC S.A. w Kielcach oraz PGNiG Termika w Rybniku.
Wartość Planu Inwestycyjnego Polskiej Spółki Gazownictwa sp. z o.o. na 2024 rok wynosi 3 231 mln PLN. Na zadania inwestycyjne związane bezpośrednio z siecią gazową została zaplanowana kwota w wysokości 2 855 mln PLN, co stanowi 88% wartości Planu Inwestycyjnego.
Na poniższym wykresie przedstawiono wartość i udział nakładów inwestycyjnych w poszczególnych grupach inwestycyjnych.
Poziom nakładów inwestycyjnych w 2024 roku
Do końca 2023 r. Spółce udało się zrealizować wszystkie 10 projektów inwestycyjnych, współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020, dla których podpisano umowy o dofinansowanie z łączną kwotą wsparcia UE ponad 254 mln PLN.
W 2023 r. oraz I kwartale 2024 roku ukończone zostały największe inwestycje z tej grupy, tj.:
Budowa gazociągu relacji Sandomierz – Ostrowiec Świętokrzyski
- CEL: Modernizacja sieci gazowej związana z bezpieczeństwem dostaw i eksploatacji
- CAPEX: 173,46 mln PLN
- DOTACJA UE: 80,66 mln PLN
Budowa gazociągu relacji Lubienia – Masłów oraz gazociągu relacji Mójcza – Kielce
- CEL: Modernizacja sieci gazowej związana z bezpieczeństwem dostaw i eksploatacji
- CAPEX: 198,80 mln PLN
- DOTACJA UE: 48,50 mln PLN
Budowa gazociągu relacji Witnica - Gorzów Wlkp. i sieci gazowej w Kostrzynie nad Odrą
- CEL: Likwidacja ograniczeń przesyłowych - zadania systemowe
- CAPEX: 106,3 mln PLN
- DOTACJA UE: 30,3 mln PLN
Gazyfikacja rejonu Szczawnicy i gmin ościennych
- CEL: Nowe gazyfikacje i związana z nimi przebudowa
- CAPEX: 91 mln PLN
- DOTACJA UE: 23,71 mln PLN
Gazyfikacja miejscowości w gminach Kłobuck, Wręczyca Wielka, Opatów i Krzepice
- CEL: Nowe gazyfikacje i związana z nimi przebudowa
- CAPEX: 66,93 mln PLN
- DOTACJA UE: 36,8 mln PLN
Przebudowa gazociągu relacji Dąbrowa Górnicza-Szopienice:
- CEL: Modernizacja sieci gazowej związana z bezpieczeństwem dostaw i eksploatacji
- CAPEX: 64,49 mln PLN
- DOTACJA UE: 6,97 mln PLN
Część pozostałych inwestycji strategicznych dla PSG, będących w trakcie realizacji, jest planowana do współfinansowania w ramach nowej perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027 z Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę Klimat i Środowisko (FEnIKS). Do tego grona należą przede wszystkim przedsięwzięcia uwzględnione w nowelizacji specustawy terminalowej, co miało bezpośredni wpływ na przyspieszenie fazy projektowania i zasadniczo pozyskanie niezbędnych pozwoleń na budowę. W odpowiedzi na ogłoszony przez INiG-PIB pierwszy nabór projektów w zakresie dystrybucji gazu, z planowaną alokacją dofinansowania UE na poziomie 700 mln PLN Spółka przygotowała 11 dużych projektów inwestycyjnych, celem pełnego wykorzystania ww. kwoty.
Jednocześnie, mając na uwadze, że całkowita pula środków UE, w ramach Programu FEnIKS, na sektor dystrybucji gazu może przekroczyć 1,3 mld PLN, Spółka planuje ubiegać się o dofinansowanie kolejnych projektów inwestycyjnych z kompletem decyzji administracyjnych również w następnych naborach.
Reasumując, łączna wartość nakładów inwestycyjnych dla projektów obejmujących w sumie ponad 800 km sieci gazowej dystrybucyjnej, przewidzianych do dofinansowania UE w ramach Programu FEnIKS, opiewa na kwotę ponad 2,6 mld PLN.